Analizë nga Armend Aliu, ekonomist
Në skenën gjithnjë në ndryshim të tregtisë ndërkombëtare, zhvillimet e fundit kanë theksuar një thënie që po bëhet gjithnjë e më e vërtetë: “Vetëm të fortët dhe të fuqishmit do të mbijetojnë dhe do të bëhen edhe më të fortë”. Kjo ndjenjë rezonon fuqishëm ndërsa shtetet përballen me pasojat e tarifave të reja të vendosura nga Shtetet e Bashkuara, të cilat kanë tronditur ekonominë globale dhe kanë vendosur vende më të vogla si Kosova përballë një udhëkryqi të vështirë.
Ndryshimi Global: Tarifat e SHBA-së që Riformojnë Dinamikën Tregtare
Më 2 prill 2025, Presidenti amerikan Donald Trump shpalli tarifa të reja të gjera mbi importet nga shumë vende, me qëllim që të rikompozonte marrëdhëniet tregtare të Amerikës. Bashkimi Evropian u përball me një tarifë 20% për eksportet e tij drejt SHBA-së, ndërsa Kina u godit me një tarifë 34%. Më afër nesh, vendet e Ballkanit Perëndimor nuk u kursyen: Serbia u godit me 37%, Bosnja dhe Hercegovina me 35%, Maqedonia e Veriut me 33%, ndërsa Shqipëria dhe Kosova u përballën me një tarifë 10%.
Këto masa kanë ngjallur shqetësime për një luftë tregtare globale, me pasoja të mundshme si rritja e inflacionit, ngadalësimi i rritjes ekonomike dhe tensione në marrëdhëniet ndërkombëtare. Ekonomistët paralajmërojnë se këto tarifa mund të thellojnë sfidat ekonomike, duke shtyrë ekonomitë më të brishta drejt një recesioni.
Pozicioni i Kosovës: Navigim mes Gjigantëve
Për Kosovën, një shtet i ri që synon stabilitet dhe rritje ekonomike, këto zhvillime paraqesin sfida të shumëfishta. Vendosja e tarifës 10% ndaj eksporteve të Kosovës në SHBA mund të ndikojë në konkurrueshmërinë e produkteve vendore në tregun amerikan, duke sjellë një rënie të kërkesës dhe të ardhurave për eksportuesit tanë.
Për më tepër, ndërvarësia e Kosovës me ekonominë e Bashkimit Evropian shton një kompleksitet tjetër. Ndërsa BE përballet me tarifat e saj dhe me masa të mundshme hakmarrëse, ngadalësimi ekonomik brenda bllokut mund të ketë pasoja direkte për Kosovën, duke pasur parasysh lidhjet tregtare dhe ndihmën financiare që marrim prej saj.
Kërkimi i Zgjidhjeve: Strategji Diplomatike dhe Ekonomike
Si përgjigje ndaj këtyre sfidave, udhëheqësia e Kosovës ka ndërmarrë hapa për të zbutur pasojat negative. Presidentja Vjosa Osmani ka kërkuar zyrtarisht nga qeveria që të pezullojë përkohësisht tarifat e importit për të gjitha produktet amerikane, me qëllim forcimin e marrëdhënieve ekonomike me SHBA-në dhe dërgimin e një sinjali përkushtimi ndaj partneritetit dypalësh.
Ky veprim pasqyron një qasje strategjike diplomatike, duke kuptuar se në një peizazh ku fuqia ekonomike dikton kushtet, vendet më të vogla duhet të përdorin aleanca të forta dhe të tregojnë fleksibilitet. Përmes forcimit të partneriteteve dhe integrimit në tregje më të gjera, Kosova synon të forcojë qëndrueshmërinë ekonomike.
Rruga për Para: Ndërtimi i Qëndrueshmërisë në Kohë të Pasigurta
Tensionet aktuale në tregtinë ndërkombëtare janë një kujtesë e fortë për dobësitë me të cilat përballen ekonomitë e vogla në një sistem ku dinamika e fuqisë është shpesh e pabalancuar. Për Kosovën, kjo është një mundësi për të rishikuar strategjitë e saj ekonomike, për të diversifikuar partneritetet tregtare dhe për të investuar në sektorë që ofrojnë përparësi konkurruese në arenën ndërkombëtare.
Për më tepër, bashkëpunimi rajonal në Ballkanin Perëndimor mund të shërbejë si një mburojë ndaj goditjeve të jashtme. Përmes forcimit të tregtisë brenda rajonit dhe një qasje të bashkërenduar në negociatat me ekonomitë e mëdha, rajoni mund të forcojë pozicionin e tij përballë sfidave globale.
Në përfundim, ndonëse thënia “Vetëm të fortët dhe të fuqishmit do të mbijetojnë dhe do të bëhen edhe më të fortë” reflekton realitetin e sotëm të tregtisë globale, ajo gjithashtu nënvizon domosdoshmërinë që vende si Kosova të ndërtojnë fuqinë përmes aleancave strategjike, diversifikimit ekonomik dhe diplomacisë aktive. Rruga përpara kërkon qëndrueshmëri, inovacion dhe përkushtim për të naviguar kompleksitetet e një peizazhi ekonomik gjithnjë e më sfidues.
