Disa dhjetëra burra me uniforma ushtarake me shenjat e pjesëtarëve të Njësisë së Shpërbërë të Operacioneve Speciale kanë ngritur tenda në Parkun e Pionerit në Beograd, ku një grup studentësh që kundërshtojnë bllokadat e fakultetit po protestojnë gjithashtu prej pesë ditësh.
Personat me uniforma ushtarake nuk deshën t’i shpjegojnë Radios Evropa e Lirë motivet e mbërritjes së tyre në kamp, i cili është shtëpia e një grupi që e quajnë veten “studentë që duan të mësojnë”.
Figura me uniformë udhëhiqen nga Goran Radosavljević Guri, ish-komandant i xhandarmërisë serbe, dhe Živorad Žika Ivanović, ish-pjesëtar i Njësisë së Operacioneve Speciale (JSO), të mbledhurve iu dhanë bluza identike me ngjyrën e gjelbër të ullirit me mbishkrimin serb “trengjyrësh”.
Pas kësaj, ata kaluan nëpër një linjë të krijuar për nder të tyre nga të mbledhurit në park. Kush është Goran Radosavljević Guri?
Goran Radosavljević Guri është një kolonel policie në pension dhe ish-komandant i Xhandarmërisë Serbe. Ai ishte i lidhur me vrasjen e vëllezërve Bytyqi, prandaj Departamenti i Shtetit ia ndaloi hyrjen në SHBA.
Agron, Mehmet dhe Ili Bytyqi, shtetas amerikanë që luftuan në krah të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK) si pjesë e “Brigadës Atlantike” gjatë Luftës së Kosovës, u arrestuan pas përfundimit të intervenimit të NATO-s në vitin 1999 në kufirin me Kosovën për kalim ilegal në Serbi.
Pas vuajtjes së dënimit për kundërvajtje prej 15 ditësh, ata u liruan nga burgu, por policia serbe i dërgoi në bazën e Njësive Speciale Antiterroriste të MPB-së së Serbisë në Petrovo Selo, e cila ishte nën komandën e Goran Radosavljeviq – Gurit.
Trupat e tyre, me duar të lidhura dhe me plagë plumbash në pjesën e pasme të kokës, u zbuluan në korrik 2001 në një varr masiv në Petrovo Selo, Serbinë lindore, së bashku me trupat e tjerë të shqiptarëve të Kosovës.
Radosavljević mohoi çdo përgjegjësi për vdekjen e vëllezërve Bytyqi, Departamenti i Shtetit e ndaloi hyrjen në Shtetet e Bashkuara në dhjetor 2018 “për shkak të përfshirjes së tij në shkelje të rënda të të drejtave të njeriut”.
“Radosavljević është i implikuar në mënyrë të besueshme në vrasjen e vëllezërve Bytyqi në vitin 1999”, thuhej në deklaratë në atë kohë.
Organizata joqeveritare Fondi për të Drejtën Humanitare vazhdimisht ka theksuar se Goran Radosavljeviq ishte menaxher i kampit në Petrovo Selo, ku u vranë vëllezërit Bytyq dhe se asgjë nuk mund të kishte ndodhur atje pa dijeninë e tij.
Komandant i operacionit në Reçak ishte Goran Radosavljeviq Guri. Ai nuk u akuzua kurrë për krimet e kryera në atë fshat.
Sipas konkluzionit të gjykatës në Hagë, forcat serbe vranë të paktën 45 civilë shqiptarë më 15 janar 1999, në fshatin Raçak, rreth tridhjetë kilometra larg Prishtinës. Shumica e të vrarëve u qëlluan në kokë, me sa duket nga një distancë e afërt.
Kush është Zika Ivanoviç?
Më herët gjatë ditës së sotme, në rrjetet sociale u postua një video ku shihet Živorad Žika Ivanović duke sulmuar qytetarët jashtë një pjese të rrethuar të parkut dhe duke goditur me shkop dorën e një të riu që po filmonte në telefonin e tij.
Ivanoviç është një përfaqësues i “Shoqatës së Veteranëve të Beretës së Kuqe – Pjesëmarrësit dhe Miqtë e Luftës” dhe një ish-anëtar i Njësisë së Operacioneve Speciale (JSO), komandantët e së cilës u dënuan për krime lufte dhe likuidime politike, Živorad Žika Ivanoviç shfaqet në një regjistrim nga maji 1997, në të cilin ai i raportoi Presidentit të atëhershëm të Jubos. Dita e themelimit të Njësisë në Kula në Serbinë veriperëndimore:
“Zoti President, veteranët e Njësisë së Operacioneve Speciale të Sigurimit Shtetëror të Republikës së Serbisë janë këtu për shqyrtimin tuaj. Koloneli Zhika Ivanoviq raporton”, dëgjohet në incizim, i cili u shfaq për herë të parë në vitin 2003 në gjyqin e Millosheviqit para Tribunalit të Hagës.
Edhe pse emri i tij u përmend në gjyqin e ish-drejtuesve të Shërbimit të Sigurimit Shtetëror të Serbisë, Jovica Stanishiq dhe Franko Simatoviq, nuk u zhvillua asnjë procedurë ligjore kundër Ivanoviçit as para gjykatave ndërkombëtare dhe vendase.
Ivanoviq sot është përfaqësues i “Shoqatës së Veteranëve të Beretës së Kuqe – Pjesëmarrës dhe Miq të Luftës”. Sipas të dhënave nga Agjencia e Regjistrave të Bizneseve, shoqata është themeluar në vitin 2019.
Të dhënat e biznesit të disponueshëm publikisht tregojnë se shoqata i ka pasur të ardhurat e para në vitin 2021, kur ka raportuar të ardhura totale prej 564,000 dinarë (4,800 euro), nga të cilat pjesa më e madhe, 4,500 euro, ka ardhur nga donacione, grante, subvencione e të ngjashme. Vitin pasues, të ardhurat nga donacionet, grantet dhe subvencionet u rritën shumëfish në 2.2 milionë dinarë, ose afër 20.000 euro. Në vitin 2023, shoqata ka gjeneruar 1.6 milionë dinarë, ose 14.2 mijë euro nga donacionet.
Në Statutin e shoqatës ndër të tjera thuhet se shoqata avokon për “pajtimin mes popujve të ish-Jugosllavisë, por edhe eliminimin e padrejtësive historike ndaj popullit tonë”.
Shoqata organizoi “Konkursin e Dytë Gjithëpërfshirës të Veteranëve” në Frushka Gora afër Novi Sadit, dhe ngjarja u mbështet nga Qeveria e Vojvodinës. Në fotot e publikuara shihet Zhika Ivanoviq teksa ia dhuron pllakën e shoqatës Dushan Bajatoviq, zyrtar i Partisë Socialiste të Serbisë në pushtet dhe drejtor shumëvjeçar i kompanisë shtetërore “Srbijagas”.
Në nëntor 2022, shoqata ngriti një monument për ish-komandantin e Beretave të Kuqe, Nikola Simić, në lagjen e Beogradit, Busije.
Roli i JSO në luftërat e viteve 1990
Në fillim të dekadës së fundit të shekullit të 20-të, Departamenti i Sigurimit të Shtetit (i cili vite më vonë u bë Agjencia e Sigurisë dhe Informacionit) themeloi Njësinë e Operacioneve Speciale.
Kjo njësi speciale e Ministrisë së Punëve të Brendshme (MPB) u bë zyrtarisht pjesë e RDB-së në vitin 1996, por anëtarët e këtij formacioni morën pjesë në luftërat në Kroaci dhe Bosnje dhe Hercegovinë (BiH) nga viti 1991 deri në 1995 si pjesë e Gardës Vullnetare Serbe (SDG) të paramilitarëve, të udhëhequr nga Razkova dhe Ražka te JSO.
Në atë kohë, RDB-ja drejtohej nga Jovica Stanishiq, një nga bashkëpunëtorët më të afërt të presidentit të atëhershëm Slobodan Millosheviç. Krahu i tij i djathtë ishte Franko Simatović, i njohur si Frenki, themeluesi i JSO-së dhe njeriu përgjegjës për koordinimin e njësive paraushtarake në kroatisht dhe boshnjakisht. fushëbetejë.
Në maj 2023, Stanišić dhe Simatović u dënuan me një vendim përfundimtar para Mekanizmit Ndërkombëtar të Mbetur në Hagë me 15 vjet burg secili për ndihmë dhe nxitje për krime lufte në Bosnje dhe Hercegovinë në vitin 1992. Ata u dënuan për krime në Bijeljina, Doboj, Zvornik, Trnovo, Sanski Most dhe Bosanski Šamac.Vendimi përfundimtar, ndër të tjera, vërtetoi se anëtarët e Beretave të Kuqe kryen krime në Bosanski Šamac në prill 1992.
Njësia e Operacioneve Speciale mori pjesë në Luftën e Kosovës në vitet 1998-1999 me atë emër. vit. Pastaj Simatoviqi emëroi Milorad Ulemek, i njohur si Legija, si komandant të JSO-së, i cili u kishte dëshmuar eprorëve të tij në Bosnje dhe Kroaci.
Në një intervistë të dhënë për organizatën ndërkombëtare Human Rights Watch (HRW), një polic serb i cili kaloi gjashtë muaj në Kosovë në vitin 1998 tha se i kujtonte anëtarët e JSO-së, të njohur edhe si “Frenkijevci”, për paskrupullt e tyre.
“Njerëzit e Frankie-t po i vrasin të gjithë. Më besoni, ju nuk dëshironi t’i shihni ata”, tha ai në një intervistë të botuar në librin e HRW-së “Për urdhrat: krimet e luftës në Kosovë”, i cili u botua në serbisht në vitin 2003 nga Samizdat B92.
Lidhjet e kartelit dhe vrasjet politike
Milorad Ulemek Legija u dënua në vitin 2000 me maksimum 40 vjet burg për organizimin e vrasjes së kryeministrit serb Zoran Gjingjiq. Përveç anëtarëve të JSO-së, anëtarët e kartelit kriminal të Klanit Zemun, me të cilin Ulemek kishte krijuar lidhje në fund të viteve 1990, morën pjesë gjithashtu në organizimin dhe kryerjen e atentatit, anëtarët e JSO-së ofruan dërgesa droge për këtë organizatë kriminale, u sollën atyre informacione konfidenciale policore dhe gjithashtu morën pjesë në likuidimet e anëtarëve të bizneseve rivale të bandave. kërkuar.
Në këmbim, Klani Zemun ndau fitimet nga aktivitetet kriminale me Milorad Ulemek.
Lidhjen mes kryesisë së JSO-së dhe këtij grupi kriminal e dëshmon edhe aktgjykimi përfundimtar i Gjykatës së Lartë të vitit 2009, sipas të cilit Milorad Ulemek dhe anëtarët e “Klanit Zemun” janë dënuar për 17 vrasje, tre rrëmbime dhe dy sulme terroriste në periudhën nga viti 2000 deri në vitin 2002.
JSO mori pjesë në vrasjet e kundërshtarëve politikë të presidentit autokratik Slobodan Millosheviq. Dëshmi për këtë janë dënimet maksimale me burg në tre gjyqe të ndara të zhvilluara kundër Milorad Ulemek: kreu i JSO-së u dënua për vrasjen e Ivan Stambolic, ish-presidentit të Republikës Socialiste të Serbisë, të cilin Millosheviqi e shihte si konkurrent të mundshëm në zgjedhjet e vitit 2000, si dhe për dy atentatet ndaj Serbisë për vrasjen e fundviteve 1990. REL
